پایگاه خبری خرد و کلان پایگاه خبری خرد و کلان، تازه ترین اخبار حوزه بانک و بیمه و تحلیل ها و گزارش های جدید در این بخش ها را منتشر می کند.
سارا حقیقی وند، عضو کمیسیون تخصصی شورای عالی بیمه و مشاور امور بین الملل و همکاری های تشکلی سندیکای بیمه گران ایران، مقاله ای با عنوان «شفافیت، مهمترین آورده رتبه بندی اعتباری» در اختیار پایگاه خبری خرد و کلان قرار داده است. متن این مقاله را در ادامه می خوانید:
رتبه بندی اعتباری یک بنگاه، یک نظر مستقل در خصوص وضعیت اعتباری آن است که میتواند وضعیت اعتباری آن بنگاه را به صورت عام و یا در خصوص یک تعهد مالی خاص، مورد بررسی قرار دهد.
رتبه بندی اعتباری برای بنگاهی که به آن مبادرت میورزد، مزایای متعددی دارد. به طور عام میتوان از تسهیل شرایط تامین مالی، تنوع بخشی به منابع مالی، کاهش هزینه بازاریابی طرحها و پروژهها و برای شرکتهای بیمه، امکان قبولی اتکایی، فعالیت در بازارهای خارجی و ورود به پروژههای بزرگ را بخشی از این مزایا برشمرد.
در عین حال خود این فرایند نیز منجر به شناخت عمیقتر سازمان از خود می شود. گردآوری اطلاعات خاص مورد درخواست موسسه رتبه بندی اعتباری، موجب افزایش شفافیت و تشخیص برخی ریسکهای عملیاتی می شود. گزارش نهایی رتبه بندی نیز پیشنهادهای مشخصی برای بهبود وضعیت بنگاه خاص در بر دارد.
بنابراین شرکتهایی که به دنبال رتبه بندی اعتباری می روند، معمولا یک یا چند هدف را دنبال می کنند. برخی از آنها به دلیل الزامات قانونی ملی و بین المللی موظف به اخذ رتبه هستند، مثل زمانی که قصد تامین مالی بین المللی دارند. در برخی موارد اخذ رتبه اعتباری بین المللی پیش نیاز فعالیت در بازار خاصی است و یا آنها با هدف بسط مراودات تجاری و گسترش فعالیت های بین المللی، به دنبال شفاف سازی فعالیتهایشان هستند. برخی دیگر نیز مشتاق شناخت عمیق تر از سازمان خود و بهبود و تعالی آن هستند.
رتبه بندی اعتباری بیمه گران موسوم به “ارزیابی توانایی مالی بیمه گر [۱]” ،توانایی و تمایل بیمه گر به انجام به موقع تعهدات مندرج در بیمه نامه های معتبر را مورد ارزیابی مستقل قرار می دهد. این ارزیابی مخصوص یک محصول یا یک بیمه نامه نیست و تعهدات غیرقراردادی را نیز مورد بررسی قرار نمی دهد.
رتبه بندی اعتباری یک شرکت بیمه معمولا مورد استفاده ذینفعانی نظیر بیمه گران اتکایی (برای حصول اطمینان از وضعیت مالی موسسه بیمه متقاضی خدمات بیمه اتکایی)، نهادهای ناظر بیمه ای (برای تشخیص توانگری مالی و تعیین استانداردهای مالی لازم مثلا در خصوص سرمایه) و کارگزاران بیمه (برای ارائه خدمات مشورتی به مشتریان خود) قرار می گیرد.
در رتبه بندی اعتباری شرکتهای بیمه، معمولا معیارهایی نظیر محیط عملیاتی، مدل کسب و کار و استراتژی، مالکیت و حاکمیت شرکتی، مدیریت ریسک، پایداری درآمدها، وضعیت ترازنامه و انعطاف مالی شرکت مدنظر قرار می گیرد.
محیط عملیاتی بسیار حائز اهمیت است، زیرا شرکت بیمه نیز مانند هر بنگاه اقتصادی دیگری تحت تاثیر محیط سیاسی، اقتصادی و مقرراتی کشوری که در آن فعالیت می کند، قرار می گیرد. ساختار صنعت و پویایی آن نیز تاثیر به سزایی بر عملکرد شرکت بیمه دارد.
تقاضا برای محصولات بیمهای و افزایش حق بیمه ها به سطح توسعه یافتگی کشور و عملکرد اقتصادی آن وابسته است؛ همین طور توانایی مدیریت دارایی- تعهدات و ایجاد سود سرمایه گذاری برای پرداخت تعهدات بیمه ای آتی، به شرایط اقتصاد کلان، وضعیت بازار سرمایه و سهولت یا پیچیدگی قوانین و مقررات بستگی دارد.
مثال عینی آن در شرایط فعلی ایران، بازخرید پیش از موعد بیمه نامه های عمر و سرمایه گذاری در شرایط رکود اقتصادی و تاثیر کاهش نرخ بهره بانکی بر ترکیب سرمایه گذاری شرکتهای بیمه است.
متاسفانه ما در ایران، قسمتی از امتیاز خود را پیشاپیش از دست داده ایم. در واقع انگار از کیکی سهم می بریم که پیشتر یک برش از آن برداشته شده است.
وقتی شرکتهای بیمه نتوانند در خارج از ایران سرمایه گذاری کنند و یا ابزارهای مالی متنوعی در بازار بورس وجود نداشته باشد یا در آیین نامه سرمایه گذاری دیده نشود، قسمتی از امتیاز ما به دلیل عدم تنوع بخشی به سرمایه گذاری ها از دست می رود، در حالی که این موضوع مربوط به محدودیتهای محیط عملیاتی و فضای سرمایه گذاری است و ممکن است ما به عنوان یک شرکت، در دایره محدودیتهای خود بهترین عملکرد را داشته باشیم.
با این حال معمولا ما در یک فضای بین المللی مورد ارزیابی قرار می گیریم و شرکت های فعال در محیط های عملیاتی مساعدتر، امتیاز بهتری کسب خواهند کرد.
موسسات اعطا کننده رتبه اعتباری معمولا شرکتهای خصوصی هستند که تحت نظارت نهاد ناظری فعالیت می کنند. اگر چه شرکتهای تعاونی نظیر موسسه بین المللی رتبه بندی اسلامی[۲] و شرکتهایی با سهامدار دولتی نظیر پاکرا[۳] نیز در این عرصه فعال هستند، اما فارغ از نوع شرکت، نکته مهم این است که این شرکت ها تحت نظارت چه مقام ناظری فعالیت می کنند.
در اروپا نهاد ناظری به نام “European Market and Securities Authority” بر این امر نظارت دارد و مقررات سختگیرانه ای برای اطمینان از متدولوژی قابل قبول، استقلال نظر و طی صحیح فرایندها توسط این موسسات اعمال می کند.
در آمریکا (Nationally Recognized Statically Rating organization (NRSRO ، فهرستی از موسسات رتبه بندی اعتباری معتبر و مجاز به فعالیت در آن کشور را ارائه می کند.
نکته مهم دیگر، میزان فعالیت این موسسات و طیف خدماتی است که آنها ارائه می دهند. این که قدمت یک موسسه رتبه بندی اعتباری به چه سالی بر می گردد و چه تعداد محصول (خدمت) ارائه می دهد، بسیار حائز اهمیت است. تعداد و کیفیت مشتریانی که یک موسسه رتبه بندی اعتباری دارد و سابقه همکاری آن با نهادهای بین المللی نیز معیار خوبی برای حصول اطمینان از توانایی های آن شرکت است.
موسسات رتبه بندی اعتباری بین المللی بعضا همکاری هایی با نهادهای ناظر در حوزه بورس، بانک و بیمه دارند و حسب اطلاعات ارائه شده از سوی آنها، گزارش های اعتباری مد نظرشان را تهیه می کنند و یا در خصوص تدوین قوانین و مقررات در حوزه فعالیتشان، به نهادهای ناظر مشورت می دهند.
باید توجه داشته باشیم که محرمانگی اطلاعات مشتریان از اصول مستحکم فعالیت این موسسات است، بنابراین در تعامل با نهاد ناظر هم، آنها اطلاعاتی را که از مشتریان خود دارند افشا نمی کنند، بلکه بر اساس اطلاعات ارائه شده از آن نهاد ناظر، ارزیابی های خود را انجام می دهند.
در ایران در خصوص نحوه تعامل با موسسات رتبه بندی اعتباری با بخش دولتی و بخش خصوصی در حوزه بیمه، مقررات مشخصی نداریم و این یکی از حوزه هایی است که می بایست مقرراتی ساده، روشن و شفاف برای آن وضع شود.
اگر مقررات پیچیده شود، ممکن است این موسسات تمایل خود به فعالیت در ایران را از دست بدهند، شرکتهای بیمه از اخذ رتبه اعتباری، دلزده شوند و ما از حرکت به سوی شفافیت، که مهمترین آورده رتبه بندی اعتباری است، باز بمانیم.
[۱] (Insurer Financial Strength Rating(IFRS
[۲] (Islamic International Rating Agency(IIRA
[۳] Pacra
کد خبر: 5138
