رئیس کل بانک مرکزی در یادداشتی درباره «بازی پونزی» مؤسسات غیرمجاز و اهمیت ساماندهی آنها هشدار داده است.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری بانک و بیمه، ولی الله سیف خلق پول بیضابطه و اعطای سودهای بیشتر از سود متعارف شبکه بانکی و تبلیغات وسیع توسط موسسات اعتباری غیرمجاز را سبب جذب حجم زیادی از سپردههای مردم در آنها، بدون تودیع هرگونه سپرده قانونی نزد بانکمرکزی دانسته است.
به گفته او رقابت ناسالم این موسسات در جذب سپردههای مردم از طریق پرداخت برای اعطای سود بیشتر، باعث شده از یک طرف بانکها در تجهیز منابع و تنظیم نرخ سود با مشکل مواجه شوند و از سوی دیگر، خطر ورشکستگی این موسسات و در پی آن سلب اعتماد عمومی به کل شبکه بانکی افزایش یابد.
او این را هم گفته که اگر در یک مؤسسه بدون مجوز عدم تعادل یا کسری مشاهده نمیشود به معنی قابلیت استمرار فعالیت آن مؤسسه در بلندمدت نیست. روش کار به این ترتیب است که از محل سپردههای جدید بدون اینکه واقعا” درآمدی حاصل شده باشد، سود سپردهگذاران قبلی را پرداخت میکنند.
نتیجه کار این خواهد بود که روز به روز بر زیان مؤسسه افزوده میشود. با توجه به این که مؤسسان سرمایه اولیهای را تامین نکردهاند، این زیان روزافزون نشاندهنده سپردههای تلف شده و از بین رفته است و فعالیت این مؤسسه تا زمانی ادامه پیدا میکند که کسریها یعنی همان سپردههای قبلی تلف شده به اضافه سودهای متعلقه از محل سپردههای جدید بتواند تامین شود.
این گونه مؤسسات دیر یا زود با توقف و عدم امکان بازپرداخت سپردهها روبهرو خواهند شد و هر چه دیرتر این اتفاق بیفتد مشکل و میزان کسری بزرگتر خواهد بود. این مساله در اقتصاد به «بازی پونزی» مشهور است.
پونزی گیم یا بازی پونزی در اصطلاح علم اقتصاد به نوعی عملکرد مالی افراد یا شرکتها گفته میشود که عبارت است از گرفتن وامهای بهرهدار بزرگتر برای پس دادن وامهای بهرهدار کوچکتر قبلی و استمرار این روند است که «پونزی گیم» را شکل میدهد.
داستان و ریشه این نامگذاری از زندگی یک ایتالیایی به ظاهر خلاق به نام «پونزی» نشأت میگیرد. وی که هیچ گونه دارایی نداشت، مبلغ قابل توجهی را برای چند روز از یک مؤسسه مالی یا یک صراف حرفهای استقراض کرد، اما بلافاصه با ارایه سند این استقراض بزرگ به عنوان دلیلی بر اعتبار مالی بالای خود به صراف دیگری، مبلغ کلانتری با مدت بازپرداخت بیشتر از وی قرض کرد و طبیعتا بلافاصله بدهی اول خود را پرداخت کرد.
پونزی این روش را تا پایان عمر خود ادامه داد و البته هیچ یک از مؤسسات مالی یا صرافان بابت وام دادن به وی، متضرر نشدند به جز آخرین مورد که قطعا مبلغ بسیار زیادی نیز به وی قرض داده بود!
روش پونزی یا پونزی گیم، این روزها به روش مدیریت منابع مالی در برخی کشورهای بزرگ صنعتی جهان تبدیل شده است، به گونهای که امروز آمریکا به اندازه کل ارزش تولید سالانه خود بدهی خارجی دارد و البته این چندان زیاد نیست، زیرا حجم بدهی دولت ژاپن دقیقا دو برابر GNP است.
حتی گاه یک کشور صنعتی دقیقا پیش از سررسید پرداخت سود اوراق قرضه منتشر شده بینالمللی خود، اوراق جدیدی منتشر میکند تا از محل درآمد آن سود اوراق گذشته را پرداخت کند و این روند با وجود اطلاع جامعه جهانی از ماهیت مساله ادامه مییابد.
کد خبر: 264